Thời gian vừa qua trên địa bàn thành phố Gia Nghĩa và các đô thị trên địa bàn tỉnh có hiện tượng ngập úng cục bộ tại một số khu vực khi có mưa lớn làm ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân. Theo đánh giá, nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng ngập úng cục bộ xảy ra chủ yếu là do:

- Tác động của sự phát triển đô thị, việc phát triển khu dân cư, hạ tầng tự phát dẫn đến hạ tầng kỹ thuật đô thị chưa đáp ứng kịp thời, trong đó có hệ thống thoát nước.

- Vỉa hè và các công trình xây dựng đô thị trên địa bàn có tỷ lệ bê tông hóa cao, dẫn đến nước mưa không thể thẩm thấu.

-  Hệ thống thoát nước vỉa hè đường đô thị vẫn còn tình trạng lấn chiếm tại các vị trí hố ga đấu nối, chưa được xử lý mạnh, thiếu kiên quyết; việc đầu tư hệ thống xử lý nước thải khá manh mún, chủ yếu xử lý tình thế, không mang tính xử lý đồng bộ, lâu dài nên đa số các hộ dân phải đấu nối tạm thời hệ thống thoát nước thải vào hệ thống thoát nước mưa gây quá tải cho hệ thống thoát nước mưa.

- Tình trạng các hộ kinh doanh, buôn bán vỉa hè, người dân còn xả rác còn tùy tiện, gây tắc nghẽn, giảm tiết diện dòng chảy hoặc tự ý che đậy, cải tạo làm lấp các cửa thu nước, làm giảm khả năng thu nước; tình trạng rác thải (nhất là rác thải nhựa, chất thải xây dựng) chưa được thu gom triệt để bít các cửa thu nước, cửa mương, hố ga; một số điểm tập kết rác gần khu vực tụ thủy dẫn đến khi mưa lớn rác bị cuốn vào các hố ga, miệng thu nước.

- Hệ thống thoát nước chưa được thường xuyên duy tu, bảo dưỡng, nạo vét; công tác vệ sinh đường phố chưa đảm bảo; các dự án trên địa bàn đang triển khai đang thi công chưa được ổn định, dự án của các nhà đầu tư các khu đô thị chưa hoàn thành.

- Việc xây dựng công trình nhà cửa, san lấp lấn chiếm hành lang bảo vệ sông, lòng suối dẫn đến thu hẹp dòng chảy; cá biệt có trường hợp ngăn dòng sông, suối làm thay đổi, cản trở dòng chảy, giảm khả năng thoát nước.

- Khi quy hoạch hạ tầng kỹ thuật đô thị đã dự kiến đồng bộ, hoàn chỉnh hạ tầng thoát nước, tuy nhiên việc triển khai từ quy hoạch đến thực tế còn nhiều khó khăn do hạn chế về nguồn vốn.

Để giải quyết tình trạng trên trong mùa mưa sắp tới, Sở Xây dựng đề nghị Sở Giao thông Vận tải, UBND các huyện, thành phố Gia Nghĩa, các chủ đầu tư dự án, công trình xây dựng thực hiện một số nội dung sau:

1. Đối với UBND các huyện, thành phố Gia Nghĩa:

- Rà soát các điểm thường xuyên bị ngập úng cục bộ và kịp thời xử lý tình trạng ngập nước khi xảy ra mưa lớn trên địa bàn quản lý, coi đây là nhiệm vụ cấp bách, vấn đề cần đặc biệt quan tâm, thực hiện đồng bộ, thường xuyên.

- Thực hiện việc duy tu, nạo vét, khơi thông hệ thống mương thoát nước bảo đảm sự hoạt động hiệu quả của hệ thống thoát nước (từ hố ga đến cống thoát nước), đặc biệt các khu vực, tuyến đường có nguy cơ xảy ra ngập cục bộ. Trong quá trình khơi thông cửa thu, mương thu nước và nạo vét cống thoát nước, nếu phát hiện hư hỏng cửa thu, hố ga…, cần tổ chức khắc phục ngay tại hiện trường.

- Huy động lực lượng, phương tiện thu gom rác, phát quang bụi rậm trên các tuyến sông, suối.

- Tổ chức kiểm tra, rà soát, có biện pháp xử lý các trường hợp lấn chiếm hành lang sông, suối dẫn đến thu hẹp, làm thay đổi dòng chảy …(phạm vi hành lang bảo vệ thực hiện theo quy định tại Quyết định số 1935/QĐ-UBND ngày 08/12/2017 của UBND tỉnh Đắk Nông về việc phê duyệt danh mục nguồn nước phải lập hành lang bảo vệ trên địa bàn tỉnh Đắk Nông); các trường hợp lấn chiếm tại các vị trí hố ga đấu nối; xây dựng công trình để vật tư, vật liệu tràn ra đường; tổ chức thu gom rác thải và quản lý chặt chẽ việc xả rác ra môi trường.

- Tăng cường công tác tuyên truyền, vận động và yêu cầu người dân cam kết bỏ rác thải sinh hoạt, rác thải nông nghiệp đúng nơi quy định, không vứt xuống lòng suối gây ách tắc dòng chảy, dẫn đến ngập úng khi xảy ra mưa lớn; đồng thời, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát để kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.

- Rà soát quy hoạch các khu dân cư hiện trạng, trường hợp không phù hợp thì phải có định hướng di dời.

- Thành lập các tổ ứng trực để kịp thời xử lý các khu vực xuất hiện ngập úng cục bộ.

2. Đối với Sở Giao thông Vận tải:

Đề nghị Sở Giao thông Vận tải xem xét chỉ đạo các đơn vị có liên quan tổ chức nạo vét hệ thống thoát nước trên các tuyến đường Quốc lộ đi qua địa bàn tỉnh có điểm ngập úng, để chủ động xử lý ngay trong công tác chống ngập khi mưa lớn.

3. Đối với Chủ đầu tư các dự án, công trình xây dựng:

- Khẩn trương rà soát, yêu cầu các đơn vị đang thi công công trình hạ tầng giao thông trên địa bàn tỉnh do đơn vị làm chủ đầu tư có giải pháp thi công phù hợp, thường xuyên dọn dẹp vệ sinh, không để vật liệu, đất, cát,... tràn xuống mương, cống thoát nước gây ách tắc dòng chảy, ngập úng tại khu vực thi công công trình.

- Quá trình tổ chức lập quy hoạch xây dựng, lập dự án đầu tư xây dựng các công trình đường giao thông (xây mới, cải tạo, nâng cấp), khu dân cư, khu đô thị, công trình thoát nước (kênh, mương, kè, cống…) đề nghị UBND các huyện, thành phố, các Chủ đầu tư công trình lưu ý nghiên cứu, tính toán lưu lượng nước mặt, các khu vực tụ thủy để có giải pháp thiết kế phù hợp, kết nối với các tuyến thoát nước hiện hữu đảm bảo yêu cầu thoát nước.